Nýjar tölur frá Hagstofu Íslands og Seðlabanka um viðskiptajöfnuðinn árið 2005 leiða í ljós, að halli á viðskiptum við útlönd nam 164,1 milljarði króna síðast liðið ár.Er þetta mesti viðskiptahalli í sögu íslenska lýðveldins.Hallinn var tvöfalt meiri í fyrra en árið áður.Halli á vöruskiptajöfnuðinum við útlönd nam 93 milljörðum króna.En auk þess var mikill halli á þjónustujöfnuði.Á fjórða ársfjórðungi 2005 varð 53,1 milljarða króna halli á viðskiptajöfnuðinum miðað við 35,2 milljarða halla á sama tímabili árið áður.Strax og tölur þessar höfðu verið birtar veiktist gengi íslensku krónunnar.  Þessi mikli viðskiptahalli er mikið áhyggjuefni. Það gengur ekki til lengdar að vöruinnflutningur  sé mun meiri en  vöruútflutningur og þjónustugjöld mun meiri en þjónustutekjur. Það kemur að skuldadögum.

Mikil skuldsetning bankanna

Á sama tíma  og fréttir berast af hinum mikla viðskiptahalla birtist skýrsla frá einu stærsta verðbréfafyrirtæki heims,Merrill Lynch,  um íslensku bankana og  miklar erlendar skuldir þeirra  en alls nema þær  nú 1200 milljörðum  króna! Merrill Lynch lýsir áhyggjum af mikilli skuldsetningu íslensku bankanna og bendir jafnframt á mikil eignatengsl íslensku bankanna og stærstu íslensku fyrirtækjanna,sem hafa haslað sér völl erlendis.Telur Merrill Lynch,að lánshæfi íslensku bankanna sé ofmetið af Fitch Ratings og Moody´s.Þessi fyrirtæki taki ekki nægilegt mið af kerfislægri áhættu á fjármálamarkaðnum á Íslandi við mat á  lánshæfi íslensku bankanna.

Skuldirnar 250% af landsframleiðslu

 Skuldir þjóðarbúsins í heild   hafa aukist mikið og nema nú 250 % af landsframleiðslu.Ekkert ríki í Vestur Evrópu skuldar svo mikið  og raunar eru þessar skuldir með því mesta í heimi. Ísland er 5.skuldugasta ríki heims.Hagfræðingar telja,að  erlendar langtímaskuldir ættu ekki að vera meiri en  50% af landsframleiðslu.Ljóst er því,að langtímaskuldir íslenska þjóðarbúsins eru komnar langt fram úr því,sem eðlilegt getur talist.

Björgvin Guðmundsson 

Birt í Fréttablaðinu  7.apríl  2006