Samfylkingin var stofnuð til þess að bæta kjör íslenskra launþega.Hún var stofnuð til þess að jafna tekjuskiptinguna í þjóðfélaginu,til þess að binda endi á rangláta tekjuskiptingu og ójöfnuð .Flokkurinn stefndi að því að koma Sjálfstæðisflokknum frá völdum og að mynda félagshyggjustjórn til þess að koma þessum markmiðum sínum í framkvæmd.Þessi markmið flokksins komu skýrt fram í kosningunum 2003. Í þeim lagði Samfylkingin mikla áherslu á, að gerbreyta kvótakerfinu og að beita fyrningarkerfi í því skyni.Flokkurinn taldi,að kvótakerfið og það hvernig því hefði verið komið á hefði átt mjög stóran þátt í því að skapa þann ójöfnuð, sem væri í landinu, mikla misskiptingu tekjuskiptingar.Samfylkingin lagði áfram áherslu á það í kosningunum 2007 að leiðrétta þyrfti tekjuskiptinguna en minntist ekki á kvótakerfið í því sambandi.Hins vegar lagði Samfylkingin því meiri áherslu á eflingu velferðarkerfisins í þeim kosningum..Segja má,að efling velferðarkefisins og bætt kjör aldraðra og öryrkja hafi verið aðalabaráttumál Samfylkingarinnar í kosningunum sl. ár. Í þessum kosningum barðist flokkurinn áfram fyrir stjórn félagshyggjuflokkanna, þ.e. sagði,að fyrsti valkostur væri að athuga hvort unnt væri að mynda félagshyggjustjórn.Undirliggjandi var, að stjórnarandstaðan næði meirihluta. Það tókst ekki í kosningunum og var þá lítið athugað með félagshyggjustjórn.Ekki var t.d. kannað hvort unnt væri að mynda ríkisstjórn allra annarra flokka en Sjálfstæðisflokksins. Af einhverjum ástæðum var ekki eins inni í myndinni,að mynda stjórn, sem Framsókn ætti aðild að eins og stjórn með aðild Sjálfstæðisflokksins.
Hvað er Samfylkingin að gera í þessari ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum? Var ekki Samfylkingin stofnuð til þess að koma Sjálfstæðisflokknum frá völdum? Eru leiðtogar Samfylkingarinnar eingöngu í stjórn til þess að fá að sitja í ráðherrastólum? Eða eru það einhver stór baráttumál jafnaðarmanna, sem Samfylkingin getur komið fram í þessari stjórn? Varla er Samfylkingin eingöngu í þessari stjórn til þess að vinna að einhveri orkuútrás? Þetta eru spurningar,sem koma upp í sambandi við þessa stjórnarsamvinnu, spurningar sem gott væri að fá svör við.Sumir gamlir kratar rifja upp, að Alþýðuflokkurinn átti gott stjórnarsamstarf við Sjálfstæðisflokkinn (viðreisnin) og segja,að unnt væri að endurtaka það. En þetta er ekki sambærilegt. Alþýðuflokkurinn var búinn að taka þátt í mörgum ríkisstjórnum, þegar hann myndaði ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum. Alþýðuflokkurinn var búinn að mynda stjórn hinna vinnandi stétta og taka þátt í samsteypustjórnum.Hann var búinn að sanna sig sem verkalýðs-og umbótaflokkur,m.a. í ríkisstjórn. Samfylkinign átti hins vegar eftir að sanna sig sem slík.Hún hefði þurfti að fara fyrst í félagshyggjustjórn áður en hún færi í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum.
Nú hefur stjórnarsamvinna Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks staðið í rúma 14 mánuði ( 29..júlí).Hverju hefur Samfylkingin komið fram? Það er ekki mikið.Sumir ráðherrar flokksins eru að vísu ansi röskir og hafa afgreitt mál vel.Ég er t.d. ánægður með orkulög Össur..En lítið fer fyrir stórum stefnumálum jafnaðarmanna.Lítum á velferðarmálin. Dregið hefur verið úr tekjutengingum vegna lífeyris aldraðra og öryrkja.Og skerðing tryggingabóta vegna tekna maka hefur verið afnumin.En leiðrétting á lífeyri aldraðra og öryrkja hefur ekki hafist.Í stjórnartíð Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks dróst lífeyrir aldraðra mikið aftur úr launum annarra þjóðfélagshóp.Samfylkingin boðaði í kosningunum,að hún ætlaði að leiðrétta þetta.Sú leiðrétting hefur ekki byrjað þó flokkurinn hafi setið þennan tíma í ríkisstjórn.Ekki næst heldur að byggja þau hjúkrunarheimili á tilsettum tíma,sem gefið var fyrirheit um.En unnið er að því máli.Hins vegar hefur verið unnið ágætt starf í öðrum velferðarmalim svo sem í þágu barna og ungmenna, í þágu geðfatlaðra. og fatlaðra.
Í skattamálum miðar hægt.Gefin voru fyrirheit um verulega lækkun skatta einstaklinga. Samfylkingin boðaði í kosningastefnuskrá að skattleysismörkin ættu að hækka í samræmi við launabreytingar.Ef þeirri stefnu hefði verið fylgt undanfarin ár væru skattleysismörkin í dag 150 þús. kr. á mánuði..En þær ráðstafanir,sem ákveðnar hafa verið munu hækka skattleysisvörkin í 115-120 þús. á mánuði í áföngum á kjörtímabilinu.Það er of lítið.Betur er gengið fram í því að lækka skatta fyrirtækja en tekjukattar fyrirtækja lækka strax næsta ár í 15%. og þar er breytingin gerð í einum áfanga.Er hér fylgt sömu stefnu og í fyrri ríkisstjórn að láta það hafa forgang að lækka skatta fyrirtækja en að láta skattalækkanir almennnings koma siðar.Hér hefur lítil sem engin stefnubreyting orðið..Ekkert hefur heldur verið gert í því stefnumáli Samfylkingarinnar að lækka skatt á lífeyri frá lífeyrissjóðum.Samfylkingin lagði mikla áherslu á það í kosningunum sl. ár,að sá skattur yrði lækkaður. Það er mikið ranglæti að skattleggja þennan ævissparnað lífeyrisþega eins og hverjar aðrar tekjur. Nær væri að skattleggja hann eins og fjármagnstekjur,þ.e. með 10% skatti..Talið er ,að 70-80% af lífeyri lífeyrissjóða séu fjármagnstekjur.
Hin stóru stefnumál jafnaðarmanna láta á sér standa í þessari ríkisstjórn.Samfylkingunni lá of mikið á að komast í stjórn,að hún gætti þess ekki að setja nægilega ströng skilyrði fyrir þáttöku í stjórninni.Þess vegna er eins og Samfylkingin verði að fara bónarveg að Sjálfstæðisflokknum,þegar hún vill leiðrétta kjör þeirra,sem verst eru settir.Kjósendur og óbreyttir liðsmenn fylgjast með. Þeir munu ekki láta hvað sem er yfir sig ganga í þessum efnum. Þeir vilja framgang þeirra umbóta fyrir aldraða og öryrkja,sem lofað var í kosningunum Framtíð ríkisstjórnarinnar veltur á því,að staðið verði við þessi loforð.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Morgunblaðinu 25.ágúst 2008 |
