Innrásin í Írak var ólögmæt. Hún var brot á alþjóðalögum.Ákvörðunin um stuðning Íslands við innrásina var einnig ólögmæt.Þetta er álit
Ragnars Aðalsteinssonar hæstaréttarlögmanns.Hann kom á fund utanríkismálanefndar alþingis og sagði álit sitt á því hvort ákvörðun íslenskra stjórnarvalda um stuðning við innrás í Írak hefði verið lögmæt. Sagði Ragnar,að ákvörðun íslenskra stjórnvalda í þessu máli hefði verið ólögmæt af eftirfarandi ástæðum:Innrás Bandaríkjanna og Bretlands í Írak naut ekki stuðnings Öryggisráðs Sþ. og var því brot á alþjóðalögum. Aðild Íslands að ólögmætri árás á annað ríki átti því að ræða á alþingi og samþykkjast þar.Það var ekki gert. Stuðningur Íslands við innrásina í Írak var heldur ekki ræddur í utanríkismálanefnd eins og skylt er samkvæmt lögum,þar eð um mikilvægt utanríkismál var að ræða.
Ragnar Aðalsteinsson vék að áliti Eiríks Tómassonar prófessors og sagði,að hans álit hefði byggst á því,að um minni háttar utanríkismál hefði verið að ræða. En Ragnar kvaðst ósammála því,að svo hefði verið. Stuðningur Íslands við ólögmæta árás á Írak hefði verið eitt stærsta utanríkismál Íslands frá stofnun lýðveldisins. Þess vegna hefði það mál átt að fara fyrir alþingi og utanríkismálanefnd.Tveir ráðherrar gátu ekki tekið ákvörðun í svo stóru máli.
Vegna þrýstings frá Bandaríkjunum!
Forsætisráðherra var í viðtali við Stöð 2 hinn 9.febrúar sl. og ræddi innrásina í Írak. Þar sagði ráðherra,að vegna þrýstings frá Bandaríkjunum hefði Ísland samþykkt að vera á lista hinna staðföstu ríkja og lýsa yfir stuðningi við innrásina í Írak.Er þetta í fyrsta sinn,sem það kemur fram,að Ísland hafi látið undan þrýstingi Bandaríkjanna í þessu efni. Einnig kom það fram í viðtalinu,að óbein tengsl hefðu verið í máli þessu milli varnarhagsmuna Íslands ( varnarliðsins) og ákvörðunar um stuðning við innrás í Írak.Þetta er einnig í fyrsta sinn,sem það kemur opinberlega fram,að tengsl hafi verið þarna á milli. Áður hefur því alltaf verið neitað. Þá kom það einnig fram í viðtalinu við ráðherrann,að ríkisstjórnarfundur hafi staðið yfir þegar sendiherra Bandaríkjanna kom í forsætisráðuneytið til viðræðna um stuðning Íslands við innrásins. Hefði forsætisráðherra ( þá utanríkisráðhera) farið fram af fundinum til þess að fá fregnir af komu bandaríska sendiherrans og viðtali embættismanna við hann.En ekki skýrði utanríkisráðherra ríkisstjórnarfundinum frá málinu þó fundur stæði yfir. Málinu var haldið leyndu fyrir ríkisstjórninni. Þá kom það fram í sjónvarpsviðtalinu,að Bandaríkin hafi í fyrstu viljað halda því leyndu hvaða ríki væru á lista hinna staðföstu ríkja og þess vegna hefði íslensku þjóðinni ekki verið skýrt strax frá málinu. M.ö.o.: Málinu var haldið leyndu fyrir íslensku þjóðinni vegna kröfu Bandaríkjanna.
Alger niðurlæging Íslands
Steingrímur J. Sigfússon alþingismaður sagði á alþingi um mál þetta,að niðurlæging þjóðarinnar hefði verið alger í máli þessu. Ísland hefði farið á lista yfir þær þjóðir sem studdu innrásina en Bandaríkin hefðu ráðið því hvenær listinn yrði gerður opinber. Þau gátu notað nafn Íslands í þessu efni að vild.
Í mars 2003 skrifaði ég grein í Morgunblaðið um Íraksstríðið og sagði þá m.a. eftifarandi: “ Það er (því) full ástæða til þess að Alþingi skipi rannsóknarnefnd til þess að rannsaka hvernig ákvörðun um stuðning Íslands við innrásina í Írak var tekin.Hvaða upplýsingar hafði utanríkisráðherra um gereyðingarvopn Íraka? Var ákvörðun Íslands tekin á löglegan hátt?”. Þessi orð eru enn í fullu gildi. Það er jafnmikil þörf á því nú eins og á árinu 2003,þegar ég setti fram tillögu um rannsóknarnefnd alþingis,að fram fari rannsókn á þessu máli.
Rannsóknarnefndir vegna innrásar í Írak hafa verið stofnsettar í mörgum löndum,þar á meðal í Bandaríkjunum og í Bretlandi. Starfsemi slíkra nefnda í þessum löndum hefur vakið mikla athygli og leitt margt athyglisvert í ljós.Ef stjórnarherrarnir hér hafa ekkert að fela eiga þeir að samþykkja að alþingi komi á fót rannsóknarnefnd í máli þessu. Ef þeir fallast ekki á það, hafa þeir óhreint mjöl í pokahorninu.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Morgunblaðinu 22.mars 2005
