Talsverðar umræður eru um það nú hvort stjórnarandstöðuflokkarnir eigi að hafa með sér einhvers konar samstarf fyrir næstu þingkosningar.T.d. hefur sjónvarpsstöðin NFS varpað því fram, hvort Samfylking og Vinstri græn gætu hugsað sér kosningabandalag í næstu þingkosningum. Einhverjar viðræður munu hafa átt sér stað milli Samfylkingar og Vinstri grænna og raunar milli allra stjórnarandstöðuflokkanna um einhvers konar  samstarf fyrir næstu þingkosningar en kosningabandalag mun ekki á dagskrá.

Íhald og Framsókn límd saman

Úrslitin á nýafstöðnu flokksþingi Framsóknar eru túlkuð  svo af stjórnmálaskýrendum, að  þau öfl hafi orðið ofan á í Framsókn, sem vilji áframhaldandi stjórnarsamvinnu með Sjálfstæðisflokknum.Skoðanakönnun Fréttablaðsins staðfestir þetta einnig. Geir Haarde, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, segir, að úrslitin hjá Framsókn þétti og bæti stjórnarsamstarfið. Það er eðlilegt, að stjórnarandstaðan hugsi  hvaða mótleik hún hafi í þessari stöðu. Ég tel ekki, að kosningabandalag komi til greina en ýmis legt annað má athuga. T.d. teldi ég æskilegt að gert yrði formlegt eða óformlegt samkomulag um það, að stjórnarandstaðan  léti allar innbyrðis deilur falla niður í kosningabaráttunni fyrir þingkosningarnar og beindi spjótum sínum í staðinn alfarið að ríkisstjórnarflokkunum. Markmiðið  í kosningunum á að vera að fella ríkisstjórnina og haga á kosningabaráttunni í samræmi við það. Það á að stefna að því að mynda ríkisstjórn stjórnarandstöðunnar eftir kosningar.Ég tel sem sagt, að flokkar stjórnarandstöðunnar eigi að lýsa því yfir, að fyrsti valkostur þeirra við myndun ríkisstjórnar sé ríkisstjórn stjórnarandstöðunnar. Þessir flokkar geta lýst því yfir, að þeir muni ræða saman innbyrðis um nýja stjórn áður en þeir ræða við aðra flokka. Þeir eiga að mynda ríkisstjórn svo framarlega sem engin alvarleg deilumál  koma upp í viðræðum þeirra.

Ekki mikill ágreiningur milli flokkanna

 Vinstri græn hafa verið að sækja í sig veðrið að undanförnu og mælast í skoðanakönnunum með 20-22% fylgi. Samfylkingin hefur  mælst með 25-28%. Frjálslyndir hafa mælst með 2-6 % atkvæða. Ljóst er, að  stjórnandstaðan hefur góða möguleika á því að fá meirihluta atkvæða í þingkosningunum.Til þess að svo megi verða þarf þó að halda vel á spilunum og kynna vel stefnumálin. Ekki er mikill ágreiningur milli Samfylkingar og Vinstri grænna. Ágreiningur var mikill um Kárahnjúkavirkjun en með því að henni  er að ljúka er sá ágreiningur úr sögunni.Helst gæti orðið ágreiningur milli flokkanna um afstöðuna til Evrópusambandsins. En  það mál verður tæpast á dagskrá næstu árin og mun það ekki valda erfiðleikum milli þessara tveggja flokka. Aðild að Evrópusambandinu kemst tæpast á dagskrá fyrr en Noregur gengur þar inn en þá verður Ísland að fylgja í kjölfarið. Í velferðarmálum eru allir stjórnarandstöðuflokkarnir sammála. Þeir vilja allir stórbæta hag aldraðra og öryrkja og efla almannatryggingar. Nokkur áherslumunur er milli Samfylkingar og Vinstri grænna í kvótamálinu. En ekki svo mikill að ekki megi leysa hann.

Skýrari línur en áður

Allt bendir til þess,að línur verði skýrari  í stjórnmálunum í þingkosningunum næsta vor en þær voru fyrir 4 árum. Það stefnir allt í skýra tvo valkosti: Ríkisstjórnina eða stjórnarandstöðuna.Í síðustu þingkosningum gat stjórnarandstaðan hugsað sér að starfa með Framsókn í nýrri ríkisstjórn. En nú tel eg,að sá möguleiki sé ekki inni í myndinni. Menn telja nauðsynlegt,að Framsókn fái að hvíla sig frá stjórnarstörfum. Hún sé búin að gera nóg af sér og þurfi hvíld og endurhæfingu.Það er því nauðsynlegt að koma báðum stjórnarflokkunum frá. Það er takmarkið í næstu kosningum.

Björgvin Guðmundsson

Birt í Morgunblaðinu 5.september  2006