 Evrópusambandið (ESB) hefur samþykkt að hefja samningaviðræður við Ísland um aðild þess að ESB.Búast má við því, að viðræðurnar taki a.m.k. 2 ár. Enda þótt Ísland sé aðili að Evrópska efnahagssvæðinu (EES) og hafi samþykkt mikið af reglum og tilskipunum ESB má samt búast við löngum og ströngum samningaviðræðum.Aðild okkar að EES auðveldar samningaviðræður. En reikna má með því að viðræður um sjávarútvegs-og landbúnaðarmál verði erfiðar.Við munum væntanlega óska eftir eftir því, að Ísland verði sjálfstætt fiskveiðistjórnunarsvæði og að Íslendingar fari með full og óskoruð yfirráð á því.Það þýðir,að Íslendingar haldi fullum yfirráðum yfir sjávarútvegsmálum sínum og þar á meðal úthlutun heimilda til veiða í íslenskri fiskveiðilögsögu. Því er haldið fram,að Ísland hafi ekkert að óttast í þessu efni við aðild að ESB. Reynslan hafi leitt í ljós,að strandveiðiríki haldi öllum sínum fiskveiðiréttindum við aðild að sambandinu þó fiskveiðiheimildum sé úthlutað í Brussel. Ég tel þó ekki óhætt að treysta á það og því nauðsynlegt að fá undanþágur. Í landbúnaðarmálum þurfum við einnig að fá víðtækar undanþágur. Svíar og Finnar fengu miklar undanþágur fyrir sinn landbúnað,þegar þessar þjóðir gengu í ESB. Undanþágur fengust fyrir landbúnað þessara þjóða á þeim grundvelli,að um mjög norðlægan landbúnað væri að ræða hjá báðum þjóðunum.Við þurfum að fá svipaðar undanþágur fyrir okkar landbúnað enda okkar landbúnaður einnig á norðlægum slóðum.
Komumst að stjórnborðinu við aðild
En hvers vegna er Ísland að sækja um aðild að ESB? Hvað færir slík aðild okkur, sem við fáum ekki nú þegar vegna veru okkar í EES? Eins og fram er komið verður Ísland að taka yfir mikið af reglum og tilskipunum ESB auk margvíslegra laga.En Ísland er ekkert með í því að semja lög ESB og lítið sem ekkert með í því að móta reglur og tilskipanir ESB.Ísland á ekki fulltrúa á þingi ESB og situr ekki við stjórnborð sambandsins. Ef Ísland gengur í ESB verður hér breyting á. Ísland kemst þá að stjórnborði ESB og getur haft áhrif á gerð laga,reglna og tilskipana ESB. Það er vissulega óeðlilegt,að Ísland skuli þurfa að taka við og lögfesta lög og tilskipanir ESB án þess að hafa nokkur áhrif á undirbúning þeirra.
Meðal Evrópuþjóða eru nokkrar af okkar bestu viðskiptaþjóðum.EES er stærsta viðskiptasvæði okkar..Margt er einnig líkt með menningu okkar og menningu Evrópuþjóða. Við eigum því heima í samfélagi Evrópuþjóðanna.
Höfum samþykkt frelsin fjögur
Við aðild að Evrópska efnahagssvæðinu samþykkti Ísland frelsin fjögur: Frjáls vöruviðskipti,frjálsa fjármagnsflutninga,frjálsa flutninga vinnuafls og þjónustu.Innri markaður ESB tekur til allra þessara þátta.Ísland er aðili að þessum markaði.
Við aðild að ESB mundi Ísland fá aðild að Evrópuþinginu,framkvæmdastjórn ESB og ráðherraráði.Þingið hefur lítil völd.Framkvæmdastjórnin og ráðherraráðið eru valdamestu stofnanir sambandsins.Þar eru ákvarðanirnar teknar.Völd þingsins hafa þó verið að smáaukast.Ísland getur gerst aðili að ESB án þess að taka upp evru og ganga í Efnahags- og myntbandalag Evrópu.Uppfylla þarf ströng skilyrði til þess að fá að ganga í myntbandalagið. og taka upp evru, t.d. varðandi ríkisfjármál, verðbólgu og vexti..Það getur tekið talsverðan tíma að ná því að uppfylla þessi skilyrði.En á meðan beðið er aðildar að myntbandalaginu getur Ísland samt sem áður leitað samstarfs við Seðlabanka Evrópu í gjaldmiðilsmálum.Ljóst er,að- Ísland getur ekki haft íslensku krónuna sem gjaldmiðil til langframa.Krónan er alltof veikur gjaldmiðill og opinn fyrir spákaupmennsku eins og best sást í aðdraganda bankahrunsins.
Lítið sem ekkert fullveldisafsal
Sumir halda því fram,að ef Ísland gangi í ESB afsali það sér miklu af fullveldi sínu.Hér gætir mikils misskilnings.Þegar Ísland gerðist aðili að Evrópska efnahagssvæðinu afsalaði það sér vissulega nokkru af fullveldi sínu.Ísland féllst þá á,að taka yfir (lögfesta) mikið af löggjöf ESB svo og að innleiða mikið af reglum og tilskipunum sambandsins. Um það var þá rætt, að ef til vill þyrfti að breyta stjórnarskránni svo Ísland gæti stigið þetta skref.En það var ekki gert. Fullveldisafsalið hefur þegar átt sér stað. Það verður ekki mikil breyting á í því efni við aðild að ESB.
Ef Ísland nær fram markmiðum sínum í sjávarútvegsmálum og heldur þar fullum yfirráðum getur það óhikað gengið í Evrópusambandið.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Mbl. 4.ágúst 2010
| 
